Nối gt Phạm Duy, Khnh Ly v nhiều văn nghệ sĩ khc, nh thơ Du Tử L đ trở về Việt Nam, đi H Nội, ra mắt sch, ngồi chiếu dưới với những người thuộc "bn thắng cuộc".
C cn khng một Du Tử L của thời "Khi ti chết hy đem ti ra biển"?
khi ti chết hy đem ti ra biển
đời lưu vong khng cả một ngi mồ
vi đất lạ thịt xương e kh r
hồn khng đi, sao trở lại qu nh
khi ti chết hy đem ti ra biển
nước ngược dng sẽ đẩy xc tri đi
bn kia biển l qu hương ti đ
rặng tre xưa mun tuổi vẫn xanh r
khi ti chết hy đem ti ra biển
v nhớ đừng vội vuốt mắt cho ti
cho ti hướng vọng qu ti lần cuối
biết đu chừng xc ti chẳng đến nơi
khi ti chết hy đem ti ra biển
đừng ngập ngừng v i ngại cho ti
những năm trước bao người ngon miệng c
th s g thm một xc cong queo
khi ti chết hy đem ti ra biển
cho ti về gặp lại cc con ti
cho ti về nhn thấy lệ chng rơi
từ những mắt đ buồn hơn bng tối
khi ti chết hy đem ti ra biển
v trn đường hy nhớ ht quốc ca
i lu qu khng cn ai ht nữa
(bi ht giờ cũng như một hồn ma)
khi ti chết nỗi buồn kia cũng hết
đời lưu vong tận huyệt với linh hồn.
Bi thơ, l của Du Tử L hồi đ. Du Tử L by giờ, khi chết xin người đừng mang xc ng ra biển. Chở xc một người con thoi ha, biển sẽ tro ln những đợt sng go thịnh nộ . ng cũng khng phải lo xc kh tan r trong đất lạ. Chiếc l Du Tử L đ rụng về "cội", sẽ mục r trong lng đất mẹ xt xa khi nghe tin con đ đầu hng, bỏ cuộc. "Đứa con lạc lối" đ tm về nh. Một ci g đ trong pht cuối đời đ lm ng khuất phục.
C cn khng một Du Tử L của thời "đm, nhớ trăng Si gn"?
(gửi Trần Cao Lĩnh)
đm về theo vết xe lăn
ti trăng viễn xứ hồn thanh nin vng
tm ti đn thắp hai hng
lạc nhau cuối phố sương qung cổ cy
ngỡ hồn tu xứ mưa bay
ti ching trống gọi mỗi ngy mỗi xa
đm về theo bnh xe qua
nhớ ti Xa Lộ nhớ nh Hng Xanh
nhớ em kim chỉ khu tnh
trưa ngoan lớp học chiều lnh khm tre
nhớ mưa buồn khắp Thị Ngh
nắng Trương Minh Giảng l h Tự Do
nhớ nghĩa trang qu bạn b
nhớ pho tượng lnh buồn se bụi đường
đm về theo vết xe lăn
ti trăng viễn xứ, sầu em bến no ?
1978
Bi thơ, của một Du Tử L thời "thanh nin vng". Gần 40 năm sau, chất vng của người thanh nin đ mờ nhạt. C thể n đang đỏ dần, đỏ dần. Hng ngũ văn nghệ sĩ lưu vong chống cộng ngậm ngi khi thấy thm một chiến hữu mềm lng, ng quỵ.
Từ nay, tn du tử khng cn phải lo đời lưu vong khng cả một ngi mồ nũa. Tn du tử năm xưa đ quỳ xuống van xin bọn người vẫn cn th hằn với qu khứ của chnh hắn để được trở về, nếu nằm xuống tại Việt Nam, sẽ được chế độ ban cho cht ơn. Sẽ c một nấm mồ hẳn hi.
Dưới đy l những g truyền thng tại Việt Nam đ viết về chuyến hồi hương của Du Tử L.
C thật Du Tử L đ viết bi thơ ni về 30 thng 4 năm 1975, "ai nhớ ngn năm một nỗi mừng" khng? (*) Nếu bi thơ ny thực sự l đứa con chữ nghĩa của ng th những g Du Tử L viết trn đường tỵ nạn c lẽ đ l những qui thai sinh ra trong cơn hoảng loạn, như Phạm Duy đ từng ni về cc nhạc phẩm chống cộng của ng ta?"Tối 3-6-2014, tai Gallery 39 L Quốc Sư, H Nội, nh thơ Du Tử L c buổi gặp gỡ cc bạn thơ v bạn đọc. Rất đng cc bạn trẻ v cc nh thơ đến dự. Nh thơ Bằng Việt, Phan Thị Thanh Nhn, Nguyễn Quang Thiều, Nguyễn Thụy Kha, Trần Nhương, Trần Quang Qu, Trung Trung Đỉnh...đ c mặt. Du Tử L giới thiệu tập thơ "Giỏ hoa thời mới lớn", một tập thơ dy dặn với trnh by bắt mắt của họa sĩ L Thiết Cương. Nh thơ Bằng Việt, Thụy Kha, Nguyễn Quang Thiều pht biểu cho mừng Du Tử L đ trở về H Nội. Con đường d rất di rồi cũng đưa người con lạc lối trở về qu Mẹ.
ĐI NT VỀ DU TỬ L
Sau Hiệp định Genve, 1954, v nghe lời dụ dỗ của Mỹ Ngụy, L Cự Phch di cư vo Nam cng với gia đnh. Đầu tin ng định cư ở Hội An, Quảng Nam, sau đ l Đ Nẵng. Đến năm 1956, ng vo Si Gn v theo học trường Trần Lực, trường Chu Văn An, sau cng l Cao học Đại học Văn Khoa.
L mt thin ti, ng lm thơ từ rất sớm, khi đang cn học tại trường tiểu học Hng Vi tại H Nội. Sau khi di cư vo Si Gn, Du Tử L bắt đầu sng tc nhiều tc phẩm dưới nhiều bt hiệu khc nhau. Bt hiệu Du Tử L được dng chnh thức lần đầu tin vo năm 1958 cho bi "Bến tm hồn", đăng trn tạp ch Mai.
Du Tử L từng mang qun hm Trung T, thuộc Qun ngụy Saigon, cựu phng vin chiến trường, thư k ta soạn cuối cng của nguyệt san Tiền phong (một tạp ch của Qun Ngụy), v l gio sư Văn học của nhiều trường trung học Si Gn.
MỘT BI THƠ CỦA DU TỬ L,
(viết về 30 thng Tư/ 1975)
ai nhớ ngn năm một nỗi mừng
Thng tư đ đến rừng chưa thức
Mưa vẫn chờ ti ở cuối đường
C mi, khng ni lời ly biệt
V mắt chưa buồn như mộ bia
Thng tư nao nức chiều qun tắt
Chim bảo cy cnh hy lắng nghe
Bước chn giải phng từng khu phố
V tiếng chn người như suối reo
Thng tư khao kht, ngy v tận
Ti với người ring một gc trời
Lm sao ngưi biết trời đang sng
V cnh chim no sẽ bỏ ti
Thng tư sum họp người đu biết
Cảnh tượng hồn ti: một bng cờ
Với bao ching, trống, bao cờ x
Ti đn anh về tự mỗi nơi
Thng tư binh m về ngang phố
Đi mắt nhn theo một nỗi mừng
Đm ai tc phủ mềm da lụa
Ti với người chung một bng cờ
Thng tư nắng ngọt hoa cng cha
Ring đo hong lan trong mắt ti
Lm sao anh biết khi xa bạn
Ti cũng như người: Một nỗi vui
Thng tư chăn gối nồng son, phấn
Đm với ngy trong một tấm gương
Thịt, xương đ trả hờn sng, ni
Ti với người, ai mang vết thương?
Thng tư rồi sẽ ngn năm nhớ
Rừng sẽ v ti nức nở hoi
Mắt ai ngu sẽ như bia mộ
Ngựa c về qua cũng thiếu đi
Thng tư nhắc nhở ngn năm nữa!
Cảnh tượng hồn ti những miếu đền
Trống, ching, cờ, x như cơn mộng
Mưa đ chờ tị Mưa...đ ...mưa
Mai kia sống với vầng sao ấy
người c cn thương một bng ai
Gc phố cn treo ngời lnh tụ
Ai nhớ ngn năm một bng ai?"
Trở lại với bản tin ni về cuộc về của Du Tử L.
Như để khoe khoang đảng đ chiu dụ được một nhn vật từng l sĩ quan cao cấp của chế độ cũ, tn bồi bt no đ đ thăng 2, 3 cấp cho Du Tử L, cho ng ta mang "qun hm" "Trung T". Nn nhớ QLVNCH khng dng chữ "qun hm", v cho đến năm 1975 Du Tử L vẫn cn mang cấp U. Trước những cu người khc ni về c nhn mnh như " Sau Hiệp định Genve, 1954, v nghe lời dụ dỗ của Mỹ Ngụy, L Cự Phch di cư vo Nam cng với gia đnh...", "thuộc Qun ngụy Saigon", "thư k ta soạn cuối cng của nguyệt san Tiền phong (một tạp ch của Qun Ngụy)", chẳng hay nh thơ từng một thời mang căn cước tỵ nạn cộng sản c nghĩ g khng? Hay ng sẽ vui vẻ chấp nhận để buổi cuối đời được chết trong vng tay "từ i" của đảng? Cuộc về của Du Tử L đ cho người bn kia sảng khoi, đắc thắng thốt ln rằng "Con đường d rất di rồi cũng đưa người con lạc lối trở về qu Mẹ".
Đường đường l một tn tuổi lớn trn văn đn tỵ nạn, nh thơ nghĩ sao khi nghe người ta ni về mnh như thế? Cn lời no đau xt hơn "người con lạc lối trở về"?
Nh thơ đ khng c lời no. C lẽ ng mặc nhin chấp nhận trong gần 40 năm qua ng đ lầm đường cho nn by giờ ng đ bỏ con đường đ để theo một con đường khc, tự xa rời hng ngũ những văn nghệ sĩ chống cộng, quay lưng lại với độc giả vẫn hằng yu mến thơ văn ng. Từ nay, những g ng viết sẽ khng cn c ch lợi g cho cuộc chiến đấu chống cộng. Những ai được ng ca tụng, giới thiệu, phải nn đề phng. Con ma c rồng cộng sản sau khi ht mu nạn nhn no sẽ biến nạn nhn đ trở thnh tay sai cho chng.
Từ nay, với ti, Du Tử L đ khng cn nữa.
VĐT
(*) Ch thch của người viết:
Du Tử L c bi ai nhớ ngn năm một ngn tay rất giống với bi thơ trn.
C lẽ ai đ đ sửa lời bi thơ ny v đặt cho n ci tn Ai nhớ ngn năm một nỗi mừng.
Đọc lại bi thơ, người ta c thể thấy những cu chắp v, lời thơ trc trắc, vần gieo sai một cch rất đng nghi.
Nếu khng phải chnh Du Tử L đ sửa thơ ng (ph thuỷ chữ nghĩa đu cần phải sửa, ng thừa sức viết cả trăm bi ca tụng việt cộng, nếu muốn!) th c thể Việt cộng đ dng hạ chiu để li hẳn Du Tử L về pha họ. Cũng c thể người no đ với c đ lm như thế để bi nhọ Du Tử L.
Dẫu thế no đi nữa, hnh động khuất phục trước kẻ th của DTL đ xa trong ti hnh ảnh đẹp của một nh thơ ti từng yu thch. V như vậy, từ nay, với ti, Du Tử L d khng cn nữa.
ai nhớ ngn năm một ngn tay
Thng tư ti đến rừng chưa thức
Mưa vẫn chờ ti ở cuối khuya
C mi chưa ni lời chia biệt
V mắt chưa buồn như mộ bia
Thng tư nao nức chiều qun tắt
Chim bảo cy cnh hy lắng nghe
Bước chn ai dưới tng phong ốm
M tiếng giy rơi như suối reo
Thng tư khao kht, đm, v tận
Ti với người ring một gc trời
Lm sao anh biết trăng khng lạnh
V cnh chim no sẽ bỏ ti
Thng tư hư ảo người đu biết
Cảnh tượng hồn ti : một khn đi
Với bao ching, trống, bao cờ x
Ti đn anh về tự biển khơi
Thng tư xe ngựa về ngang phố
Đi mắt no treo mỗi gc đường
Đm ai tc phủ mềm da lụa
Ti với người chung một bến sng
Thng tư nắng ngọt hoa cng cha
Ring đo hong lan trong mắt ti
Lm sao anh biết khi xa bạn
Ti cũng như chiều : ti mồ ci
Thng tư chăn gối nồng son, phấn
Đm với ngy trong một tấm gương
Thịt, xương đ trộn, như sng, ni
Ti với người, ai mang vết thương ?
Thng tư rồi sẽ khng ai nhớ
Rừng sẽ v ti nức nở hoi
Mắt ai rồi sẽ như bia mộ
Ngựa c về qua cũng thiếu đi
Thng tư người nhắc lm chi nữa
Cảnh tượng hồn ti đ miếu thờ
Trống, ching, cờ, x như cơn mộng
Mưa đ chờ tị Mưa...đ ...mưa
Mai kia sống với vầng trăng ấy
người c cn thương một bng cy
Gc phố cn treo đi mắt bo
Ai nhớ ngn năm một ngn tay ?
Du Tử L